Oprocentowanie kont oszczędnościowych oraz lokat bankowych rok rocznie spada. Dla przeciętnego człowieka liczy się przede wszystkim bezpieczeństwo tej formy oszczędzania. Warto nauczyć się weryfikować, czy przy danych odsetkach określony depozyt bankowy ma w ogóle sens.

Agenda:

• Jakie oprocentowanie podają banki?
• Czym jest wartość nominalna a czym realna
• Jak obliczyć wartość realną?

Wartość nominalna a realna – co to takiego?

Wartość nominalna odnosi się do wartości danego aktywa lub pieniądza w wyrażeniu nominalnym, czyli w cenach bieżących. Jest to kwota, która jest zapisana na danym dokumencie lub banknocie i nie uwzględnia wpływu inflacji ani innych czynników. Wartość realna bierze pod uwagę wpływ inflacji na siłę nabywczą pieniądza lub aktywów. Oznacza to, że określa, ile dóbr i usług możemy faktycznie zakupić za daną kwotę w określonym momencie czasu.

• Przykładem wartości nominalnej może być np. obligacja o wartości nominalnej 1000 złotych. To oznacza, że inwestor pożycza emitentowi 1000 złotych, a w zamian otrzymuje odsetki w określonej wysokości.
• Jeśli załóżmy, że inflacja wynosi 3% rocznie, to 1000 złotych za rok będzie miało mniejszą siłę nabywczą niż dzisiaj. Oznacza to, że za tę samą kwotę będziemy mogli kupić mniej dóbr i usług. Jest to przykład wartości realnej.

Jak dokładnie obliczyć wartość realną?

To dziecinnie proste. Wystarczą ogólnodostępne dane. Chodzi o wysokość podatku od zysków kapitałowych, którym obłożone są również konta oszczędnościowe i lokaty – tzw. podatek Belki. Jest on niezmienny od lat i wynosi 19%. Najpierw wartość nominalną należy przemnożyć przez opodatkowanie. W naszym przypadku będzie to:

0,02 * (1 – 0,19) = 0,02 * 0,81 = 0,0162 = 1,62%

Czyli tak naprawdę rzeczywiste oprocentowanie przykładowej lokaty wynosi nie 2%, ale 1,62%. Nadal jest to jednak stopa procentowa bliższa wartości nominalnej. W celu ustalenia wartości realnej należy uwzględnić jeszcze inflację. Wystarczy wpisać w Google „wskaźnik inflacji w Polsce za aktualny miesiąc i rok”. Obecnie oscyluje on w granicach 3-4%. Do naszego przykładu przyjmijmy, że wynosi on 2,9%. Wartość realna to wartość nominalna minus inflacja. W omawianym przykładzie:

0,0162 – 0,029 = -0,0128 = -1,28%

Otrzymany wynik jest ujemny. To oznacza, że klient na tej lokacie zamiast zarabiać będzie tracił. Procent składany okaże się dla niego niekorzystny.

Jakie oprocentowanie podają banki?

Wartość nominalna a realna – instytucje finansowe oczywiście żerują na bezrefleksyjnych klientach. Mogą to robić zgodnie z prawem, gdyż faktycznie nie wprowadzają nikogo w błąd, a jedynie nie informują szczegółowo – bez potrzeby, tzn. kiedy konsument nie pyta – o różnicy pomiędzy wartością nominalną a realną.

Najlepiej wyjaśnić to zagadnienie na przykładzie. Przyjmijmy, że bank oferuje lokatę roczną o oprocentowaniu 2%. Czyli klient, który zdeponuje 10.000 zł po roku teoretycznie otrzyma 10.200 zł. Należy przede wszystkim zdać sobie sprawę z tego, że wszystkie banki posługują się zawsze wartościami nominalnymi. Powód jest prosty. Dzięki temu każda bezpieczna forma oszczędzania wydaje się opłacalna.